Phnom Penh: a city of extremes

Phnom Penh, a city of extremes...

De reden waarom dit rapportje zo lang op zich liet wachten is omdat ik reeds tot 2x toe eentje had geschreven maar het telkens kwijt was door slechte internetverbinding in mijn hostel... Als je 2u lang zit te schrijven en dan plots merkt dat je de hele tekst verloren bent, zorgt dit voor een momentje van ultieme frustratie... Maja, op het werk roep je de IT manager erbij die 9/10 wel een oplossing kan bedenken om een back-up op te halen. Helaas rest je hier enkel proberen kalm te blijven, nog een pintje te bestellen en te relativeren... En indien dat niet lukt: 'D'hont, nu naar buiten! rond kijken en beseffen...'

Ik zit nu op de bus naar Siem Reap en werk off-line... Ze gaan mij geen drie keer liggen hebben die 'Smart' guys (equivalent van onze klantvriendelijke hulpverleners van Telenet...)
Bon, to the point...

Phnom Penh, hoofdstad van Cambodja, is een stad van uitersten. Er zijn heel wat bezienswaardigheden die mijn aandacht trekken maar ik besluit mijn planning zodanig te maken dat ik de sights een beetje groepeer volgens een schaal van pracht tot gruwel.
Dag 1: de pracht en praal van een stad met een heel rijke geschiedenis
Dag 2: de gruwel en horor van een land met een pijnlijke en zielige geschiedenis
Dag 3: culinaire verwennerijen voor mezelve...

Na 11u slapen steek ik fris en monter de straat over naar de Royal Palace. Het paleis domineert de flauwe skyline van PP, ter hoogte van de samenvloeiing van de Mekong en de Tonlé Sap rivier. Met zijn prachtige traditionele Khmer daken steekt het ver boven alles er rond uit. Dit is het kleine broertje van de Grand Place in Bangkok. En inderdaad, als je bij de gelukkigen bent die deze laatste al bezocht hebben alsook de Shweragon Pagoda in Yangon is dit maar klein bier. Desalniettemin niet minder mooi. Eens binnen de muren van dit prachtige gebouwencomplex waan je je in een oase van rust, temidden van gouden pracht en praal. Wanneer je even halt houdt op een bankje in de mooie tuinen van het paleis, merk je pas wat een contrast dit is met de nabije omgeving. Dit is inderdaad een postkaart zoals Pierre als reactie schreef op een van de foto's op facebook. Ronduit prachtig!
Na mijn bezoek aan de aangrenzende Silver Pagoda, besluit ik een koffie te gaan drinken langs de river side. Alles is hier in usd en ik schrik toch even van de prijs, 2,5usd voor een cappuccino? Shit... Dit ben ik niet meer gewend...
Mijn Lonely Planet van Cambodja (inmiddels getransformeerd in een gescheurd vodje) is een beperkte versie. Het was onderdeel van een 4-delige Azië LP en om het gewicht van mijn rugzak niet voor de helft uit reisgidsen te laten bestaan, heb ik het deel van Cambodja eruit gescheurd. Het inlezen was dan ook in geen tijd gebeurd. Het bezoek aan de Palace heeft echter een behoefte aan meer kennis over de Khmer geschiedenis aangewakkerd. Mijn volgende stop is het National Museum en met wat meer kennis op zak is het toch altijd een betere totaalervaring.
Op weg naar het museum raak ik aan de praat met een Amerikaanse dame uit San Fransisco. Bij aankomst zijn we nog lang niet uitgepraat en ze vraagt of we het museum samen bezoeken. 'Sure'.
Het National Museum, gebouwd in de tradionele terracotta stijl, herbergt de grootste collectie aan Khmer sculpturen en beelden. Je zou er zo doorheen kunnen wandelen maar mijn honger naar meer kennis over de boeiende geschiedenis van dit land doet mijn tempo vertragen en elk plakaatje die er aan de muur hangt aandachtig lezen. Ik krijg een gratis opfrissing over het boeddhisme vs het hindoeïsme. Na ruim 2u zitten we nog wat na te keuvelen in de mooie binnentuin van het museum. We hebben een klik en gaan samen lunchen in een street stall. De kaart is hier redelijk beperkt en het eten is lang niet zo lekker als bij de zuiderburen. Maar t gezelschap compenseert ruimschoots.
Die middag zitten we 6u lang non-stop te praten over reizen, airBnB, San Fran, onze mindere werkervaringen, kuierend door de stad, van terrasje naar street stall. Dit is meteen ook mijn eerste kennismaking met de stad. Dit is een stad van enorme extremen. Aan de ene kant heb je fancy Westerse restaurantjes, dikke Bmw's, Range Roovers en Mercedessen, en huge shopping malls waar je geen moeite moet doen om in enkele uren tijd een paar duizendjes te spenderen. Aan de andere kant lopen kinderen met amper kleren aan overal te schooien, rijden hier honderden tuk tuk's rond en moeten de marktkramers keihard werken om te overleven. En in tegenstelling tot in vele steden waar je de rijkere wijken hebt, ver weg van hun tegenpolen, loopt alles hier zo'n beetje door en naast elkaar. Interesting...
Mira moet om middernacht haar vlucht halen back home en we drinken nog een laatste glas in een symphatieke wijnbar bij mij om de hoek, gerund door een nog veel symphatiekere Fransman.
Dit was een leuke dag! Mooie dingen gezien, veel bijgeleerd en met een bijzonder aangenaam gezelschap een stukje Phnom Penh ontdekt.
Ik besluit nog eens goed en lang te slapen en wanneer ik om half 12 in mijn kamer kom, zijn de drie Nieuw-Zeelandse meisjes al ver weg in dromenland.ik ga ze snel achterna...

De volgende ochtend brengt een tuk tuk mij richting de Killing Fields, zo'n 15km ten zuid-oosten van PP. Nadat je een kaartje hebt gekocht, krijg je een headset (in het Nederlands!) De 3u die volgen zijn een ware horor film, sad but true... Het is heel moeilijk, quasi onmogelijk om je ook maar te kunnen inbeelden of ook maar een idee te vormen van de gruwel die zich hier jaren heeft afgespeeld. Het verhaal begint in 1975 wanneer de Amerikanen verdreven zijn en de communistische partij olv Pol Pot aan de macht komt. Duizenden burgers werden gevangen genomen en na dagen van mishandeling, marteling en foltering, naar deze plek gebracht waar ze koudbloedig afgeslacht werden. Pure genocide! Wat een verschrikkelijke plek is dit! Dit laat niemand onberoerd! Op een gegeven moment stop je aan een boom, de 'killing tree'. Dit is de boom waartegen de monsters van de Kmer Rouge kinderen dood sloegen. Ze namen ze vast bij hun voeten en gooiden ze kapot door met hun hoofdje tegen deze boom te smashen om ze vervolgens in de put ernaast te gooien. Door merg en been... Je staat naar die boom te staren terwijl je bijna misselijk wordt. Beetje verder liggen allemaal putten waarin ze restanten gevonden hebben van de duizenden slachtoffers, die hier gemarteld en vermoord werden. Tot op heden worden tijdens het regenseizoen vaak nog restanten gevonden! Je hoort getuigenissen van de luttelen die het overleefd hebben. De laatste stop is een kleine Pagoda die ze gebouwd hebben ter ere van de slachtoffers. Binnenin zie je wel duizenden schedels en beenderen opgestapeld. Jezus Christus! Je kan heel duidlijk zien aan de schedels op welke manier ze gedood zijn. De gaten en de patronen van barsten verraden het wapen waarmee ze vermoord werden. Het zijn er zoveel! Ik krijg koude rillingen als ik eraan terug denk. Dit is onwaarschijnlijk, onbegrijpelijk...
Voor je de uitgang bereikt kan je nog in een klein museum enkele foto's zien van de Khmer leiders, monsters zijn het! Hoe kon dit gebeuren? Hoe kon 1 man, 1 dictator een kwart van zijn eigen volk uitmoorden? Zijn eigen familie? Zijn eigen land verwoesten? En dit is nog zo recent! Smurfin was net geboren, dus onze ouders hebben dit meegemaakt als 20ers. Waarom heeft hier niemand op gereageerd? Waar was de internationale gemeenschap? De UN? Waar waren de Amerikanen die zich zonodig altijd met alles moeten bemoeien? Het is trouwens vreselijk om elke keer weer te moeten vaststellen dat die Amerikanen op een of andere manier altijd direct of indirect aan de basis liggen van al deze gruwel en ellende hier in de regio. Ik begrijp het niet en later die dag zal ik een antwoord krijgen op deze prangende vragen. Helaas geen bevredigend...
De mensen die buiten komen uit het museum zien lijkbleek, het is hier muisstil op deze site... Een doodse stilte...
Op de terugweg naar de stad heb ik geen woord gezegd, totaal aangeslagen, met verstomming geslagen, overdonderd, een gevoel van onbegrip, onmacht en verdriet heeft mij overmeesterd... Dit is pure horor, pure waanzin!!

Ik laat me afzetten aan het Genocide Museum (ook wel bekend als het Tuol Sleng museum, Security Prison 21 of kortweg S-21). Pre 1975 was dit een lagere school. Tijdens de Khmer Rouge werden alle mensen uit de steden verdreven, velen waaronder intelectuelen, dokters, advocaten, mensen die een vreemde taal spraken of iets afwisten van andere culturen, mensen die een bril droegen, iedereen die er ook maar verdacht uitzag... werden gevangen genomen. Ziekenhuizen, tempels & pagoda's en officiële gebouwen werden plat gebombardeerd, scholen werden omgebouwd tot gevangenissen. Steden werden totaal vernield om er enig leven onmogelijk te maken. In deze gevangenis werden mensen gefolterd en gemarteld, beschuldigd en gevangen gehouden alvorens ze naar de Killing Fields werden gebracht waar hen een afgrijselijke dood wachtte. Het zijn 4 blokken die bestaan uit cellen, foto's van slachtoffers. Op sommige foto's zie je mensen die doodgefolterd op de grond liggen, af en toe keert mijn maag om... Er wordt hier niets of niemand gespaard. Getuigenissen van de weinig overlevenden prijken aan de muren van de folterkamers. Honderden foto's van gevangenen hangen hier ter nagedachtenis. Wat een gruwel...
Alsook krijg ik hier voor het eerst een antwoord op mijn prangende vraag hoe dit in godsnaam kon gebeuren zonder dat ook maar één andere natie hier weet van had.
1975, de 2de Inochina oorlog, bij ons beter bekend als de Vietnam oorlog, is net voorbij en Cambodja was na Laos, het land dat het meest plat gebombardeerd was. Een land, totaal vernietigd, aan de grond, en bijgevolg heel vatbaar voor allerlei machthebbers met slechte bedoelingen. Vietnam, zelf het grote slachtoffer van de oorlog, eveneens totaal vernieuwd, was te druk bezig met de opbouw van zichzelf om ook maar enig oog te hebben voor wat er zich bij de buren afspeelde. Idem Laos en zelfs Thailand. Zweden was blijkbaar bevriend met Pol Pot en uitermate geïnteresseerd in het communistische plattelandsmodel dat de Khmer Rouge in sneltempo uitbouwde. De Zweedse regering kwam zelfs geregeld op bezoek bij Pol Pot om kennis te maken met het regime. Uiteraard kregen ze alleen het mooie plaatje te zien en werden ze ver weg gehouden van de slavernij die zich afspeelde op het platteland, laat staan van de gruwel die plaats vond in de gevangenissen en op de honderden killing fields. Bij terugkeer naar Europa vertelden ze ronduit over de goede werking van het communistische model. Geen teken aan de wand dus. Het is bijzonder merkwaardig dat zelfs na 1979, toen de gruwel aan het licht kwam, Zweden het Khmer Rouge regime nog jaren bleef steunen. Ongelooflijk!
Gelukkig is er sinds enkele jaren een speciaal tribunaal opgericht om de nog in leven Khmer leiders te berechten en terecht te stellen. Al is dit maar een magere troost voor de overlevenden of familieleden van de slachtoffers. Pol Pot zelf is ondergedoken in Thailand en pas op 82 jarige leeftijd gestorven.
Niet moeilijk dat 50% van de Cambodjaanse bevolking vandaag jonger is dan 22...

Na het bezoek doet mijn teen heel erg pijn, maar ondanks laat ik me droppen aan het Independence Monument om vervolgens een paar kilometer uit te waaien...
Onverwacht bots ik op een van de mooie pagoda's die deze stad rijk is en ik slaag er weer in om beetje te genieten.
Terug in het hotel ben ik uitgeput, wat een zware dag. Beetje teveel...
Ik neem een fris douchke en besluit nog een vino'ke te gaan drinken bij de Fransman. Zelf woont hij al 5 jaar in PP en er zit nog een Fransman aan zijn toog die hier ruim een jaar leeft. In totaal wonen er ruim 3000 Fransen in Cambodja en velen hebben al het goeds en lekkers wat onze Zuiderburen te bieden hebben hier geïntroduceerd. Al snel waait het gesprek in de richting van het Europees voetbal. En ik laat me ontvallen dat er eigenlijk 2 dingen zijn die ik heel erg mis: mijn buffalo's en een lekker stukje kaas. 'Du fromage? Mais pas de problème!' Ik spring achterop zijn motorbike en we rijden naar een klein resto'ke in een smal, donker straatje, vol expats (lees Fransen). De combinatie van de Westerse stiljl met hun huiselijk design is bijzonder charmant. De chef komt aan met een plateau vol Franse kazen. Ik mag naar hartelust stukjes afsnijden. Heerlijk is dit. Daniel bestelt een soort varkenskotelet met in de tijm gebakken patatjes met verse mayonaise! OMG! Kaas en verse mayonaise! De hemel daalt voor me neer! Het is opmerkelijk waar je na 40 dagen Azië (lees rijst) bijzonder gelukkig van wordt. Ik glunder en straal. Dit is het summum! Een culinair 'wow' gevoel!
We keren terug naar de bar en ik smijt me in de Amarulla. Uren later besef ik dat ik er vroeg uit moet en dat het gaat pieken!
Mijn hostel is 2 straten verder maar de jongens vinden het niet verantwoord dat ik midden in de nacht alleen de straat op ga. Een tuk tuk vinden is zelfs om 3u 's nachts geen enkel probleem en op de weg terug sta ik versteld van het aantal mensen dat gewoon op straat ligt te slapen. Tja, koud is het nu nie echt...

In stilte sluip ik de dorm binnen en voor ik goed en wel neerleg, ben ik al ver weg...

Phnom Penh, een stad van uitersten...